Herdenken
Het is weer begin mei, de dagen waarin we in Nederland via de tv en de radio aangemoedigd worden om te herdenken.
Ik herdenk dan altijd mijn twee ooms, jongere broers van mijn vader, oom Wim en Oom Jan, aan wie ik geen herinneringen heb omdat ik pas in Nederland aankwam in 1950, toen was ik al bijna 12.
Oom Wim en Oom Jan hadden de oorlog niet overleefd. Oom Wim leek op mijn vader, maar mooier, hoewel dat misschien komt omdat er alleen foto's van Oom Wim als jonge man bestaan. Mijn vader was als jonge man ook mooi. Dat werd later anders.
Oom Jan zie ik voor me op een foto'tje, als jongetje van twaalf. Een stout joch dat zijn ijsmuts in een schaal met melk gooide, zomaar, impulsief, in een tijd dat mensen het niet breed hadden. Mijn moeder sprak er schande van. Nu zouden we ons afvragen of hij een beetje aan adhd leed. Dat lijkt me helemaal niet onwaarschijnlijk.
Hij was natuurlijk niet binnenshuis te houden en werd tijdens een razzia van de straat geplukt en verdween een Duits werkkamp in. Hij kwam nooit meer terug. Hij werd 21 jaar oud. Ik heb een verzoek achtergelaten op een site via de oorlogsgraven stichting, om een foto van het graf van Oom Jan
Oom Wim stierf na een gewelddadige ontmoeting met een Duitse soldaat. Hij liet een vrouw en drie kinderen achter. Mijn dierbare tante Riet en haar leuke en mooie kinderen Marga, Anna en Wim. Ik was blij met die familie. Een kado'tje. Ik had tot dan nooit beseft dat ze er waren.
Gisteren hoorde ik van een site waarop een begin gemaakt wordt met het herdenken van de geschiedenis van de Roma en de Sinti rond de tweede wereldoorlog. Een heel indrukwekkende site, zeer de moeite van een bezoek waard: http://www.romasinti.eu/
Het verhaal van 6 roma/sinti kinderen uit begin jaren 40, van wie er vijf het konden navertellen. twee kwamen uit nederland, Zoni Weisz en Settela Steinbach, het meisje dat nog een laatste keer tussen de deuren van een goederenwagon kijkt en daarmee een wereldberoemde foto mogelijk maakte:
Vanavond zal ik ook denken aan Settela Steinbach en aan Doortje Ossedrijver, een meisje dat toen hier bij mij in de buurt gewoond heeft, met haar vader en moeder, en voor wie ik een struikelsteentje heb gekocht:
Ik ben weer een gedicht kwijt, dat ik schreef voor Lex en Edo Hornemann. Het staat ongetwijfeld ergens op mijn mac Gaia. Maar waar? Aan die twee aardige jongens zal ik ook denken.
http://www.vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB20ag
http://www.vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB20ag
Al ver voor het begin van mei werd de sfeer bij ons in huis gedempt. Ik weet er geen goede term voor. Mijn vader had geen kort lontje, maar werd in die dagen geheel opgevreten door zijn trauma's, en wij liepen daar voorzichtig omheen. Een tijdje na bevrijdingsdag zakte het allemaal weer iets, tenzij hij een paar borrels op had.
BeantwoordenVerwijderenVoor veel leeftijdsgenoten was 'de oorlog' iets van opa en oma, voor mij was de oorlog iets van mijn ouders, en eigenlijk nog erg levend en actueel.
Mijn moeder had de 'mazzel' dat ze werd ondergebracht in Drenthe, bij een boerenfamilie waar meer veiligheid en meer voedsel was dan in Den Haag.
Mijn vader, 16 toen de oorlog begon, heeft van alles gedaan, is meermalen afgevoerd maar wist wonderbaarlijk te ontsnappen - een keer doordat hij uit een trein wist te komen en recht in de armen van een Duitse hoge piet liep die met zijn vrouw liep te wandelen. De vrouw vond dat die jongen veel te jong en te tenger was om te 'werken', voerde hem bij en regelde dat haar man hem weer op de trein terug naar Nederland zette.
Alle verhalen zijn hapsnap en vaag. Ik weet nog wel dat mijn vader eigenlijk woedend was toen hij, na voordracht door een kennis, een verzetskruis kreeg. Want de overheid, het land waarvoor hij had gevochten, was dezelfde overheid die hem na de bevrijding doorstuurde naar Indië, waar hij zich min of meer in de rol van een Duitser voelde gedwongen.
Dat borrelde dus allemaal op rond deze tijd. Onze echte bevrijdingsdag viel hierdoor altijd ver na de nationale bevrijdingsdag.
bedankt voor je reactie tracey!
Verwijderenvreemd om te bedenken dat jouw ouders gehoorlijk wat ouder zijn/waren dan ik toen. ik was twee toen de oorlog uitbrak. mijn oom jan was 18, maar twee jaar ouder dan jouw vader.
en jij bent net zo oud als mijn jongste dochter. :-)
ik denk dat mijn vader ook traumatische ervaringen moet hebben opgedaan in 1941 en later, toen hij in de bersiaptijd gewonde soldaten moest oplappen in Koepang, Djakarta, en Soerabaja, maar hij heeft ons er nooit over verteld.